"When will I see God?"

Deze vraag hoor ik Andy (4) stellen aan zijn vader. Terwijl ik gehurkt, buiten op de veranda, al het overtollige water uit mijn shirt probeer te wringen. Ik ben volgens mij al 1,5 uur aan het wassen en er lijkt geen einde aan te komen.
Ben benieuwd hoe het weer zal zijn als je een wasmachine hebt, is namelijk niet nodig. Het is niet nodig, daar waar tijd geen geld is en geloof een weten.
Na een weekend Tamalee had ik weer spirit. Spirit om te lachen, huilen, springen, fietsen, dansen, drummen, zingen. Terug in het nu, het nu waar men noch de weken, noch de dagen telt, maar de tijd als een bezetene vliegt.
Ik sliep weer wel en weer niet. Het eerste gaf mij een boost en daarmee dacht ik dat ik eindelijk rust gevonden had, rust boven de lariam uit, boven het nachtelijke hondengeblaf, moskee-alarm en de huilende kinderen. De ochtendmuziek wist mij zelfs geen eens te wekken. En ik bof, bij mij gaat deze pas rond 5.30 uur aan, da's gemiddeld een half uur later dan in een doorsnee Ghanees huis/Ghanese hut. Maar ik verwelkom iedere heupwiegende noot. En ga langzaam mee in het ritme van de dag.
Toch heb ik doorgaans slapeloze nachten. Het is de lariam, of de geluiden, of de zweetdruppels op mijn lijf welke doen vermoeden dat er insecten over je heen lopen, wanneer er weer eens 1 naar beneden glijdt. Maar bovenal lijken de slapeloze nachten gevuld te worden met gedachten.

Gedachten... waarom, hoe dan, maar... en dan...wat als??

Back to basic; dat dacht ik voordat ik hier heen kwam. Niet alleen de ondoorgrondelijke aardse klanken van de djembe, of bongo, zoals ze het hier noemen, brachten mij hier. Ook een verlangen naar eenvoud, naar samen zijn en samen doen. Samen zijn met de natuur, met haar leven, in plaats van haar ruimte te laten maken en haar uit te putten. Naar een plek waar status niet wordt afgemeten aan bezit, maar waar wijsheid het grootste bezit vormt waar men zich in mag baden. Ik wil(de) hier leren. Ik wilde dat vinden, waarvan ik dacht en nog steeds denk dat wij dat in NL grotendeels verloren zijn.

Waar ben ik beland?

In een land waar alles, maar dan ook alles op straat wordt gegooid. Na afloop van een voetbaltoernooi, het veld bezaaid ligt met plastic waterzakjes. Waar alles in minimaal twee plastic zakjes wordt gestopt, voor het geval er 1 breekt. Mocht je een pak koek kopen, wees niet verbaasd dat het drievoudig verpakt is. Men weet hier echt zoveel onnodig afval te creëren, ongelofelijk. Het wordt overal gedumpt en ook overal lopen er varkens doorheen op zoek naar nog iets eetbaars.

In een land waar je toont wat je hebt. Je loopt niet op slippers, wanneer je je schoenen kunt veroorloven.
In een land waar de televisie wordt aanbeden; en iedereen er 1 wil hebben. Met de pc als een goede tweede.
In een land waar religie geen geloof, maar een weten betreft, zonder twijfel.
Een land, waar men altijd een excuus heeft.
Waar de auto's gezegend zijn,
waar 'wachten' niet bestaat,
waar de oudste het voor het zeggen heeft,
waar bevelen worden uitgedeeld en opgevolgd,
waar men geen idee heeft wat zelfontwikkeling is, of hoe je zelf kunt nadenken, omdat het simpelweg nooit gevraagd is.
Daar waar de dag in gezamenlijk gebed begint, in de moskee, de kerk, of op de buitenplaats van school en zelfs onze meeting op het werk.

Een land, waar men denkt dat daar waar ik vandaan kom rijkdom en weelde heerst, waar alles beter is dan hier. En waarom velen mijn vriend(in) willen zijn en ik het niet meer bij kan houden hoeveel mannen mij tot hun vrouw hebben gebombardeerd.

Een land, waarvan ik mij afvraag of zij beseffen hoe rijk zij zijn. Wat een rijkdom, wanneer ik zie hoe men elkaar hier helpt. Hoe men zaken samen doet. Hoe men voor elkaar opkomt. Hoe men deelt. Het 'sharen' beperkt zich hier niet tot praten. Wanneer je hebt, dan geef je. Een ander zal het ook voor jou doen. Daar waar je vriend een broer is.

Een land wat zich razendsnel ontwikkelt. Accra op 1 dag na, nog niet aangedaan, maar zelfs Tamalee, wat een verschil met Bolgatanga en al helemaal met de rondomliggende communities. Daar waar traditionele kleding plaats maakt voor de spijkerbroek en het t-shirt. Waar men een mobiele telefoon heeft en er internet op kan ontvangen.

Een land, waar ik mij zorgen om maak. Al die ontwikkeling en voor wat? Aan deze ontwikkeling zit namelijk onlosmakelijk verbonden een groter verschil tussen arm en rijk, individualisme, uitputting van resources, systemen, regels, stress, nieuwe ziektes, name it. Nou fantastisch hoor, dat hier ook plastic te verkrijgen is.
Het land waar je flink moet inademen voordat je wordt bedolven onder de zwarte uitlaatgassen van een oude truck, welke milieutechnisch in Nederland al lang en breed zou zijn afgekeurd, en dat waarschijnlijk ook is.
Waar je reukzintuig niet alleen wordt geprikkeld door motoren, maar ook door eten wat op straat wordt bereid, of door het openbare toilet, welk in dit geval daadwerkelijk 'openbaar' betreft.
Daar waar je niet weet of het uitwerpsel naast je van dierlijke afkomst is.
Daar waar ik meer dan 80 leerlingen met condooms om houten penissen laat oefenen.
Daar waar stiekem zo hard en veel gewerkt wordt (zonder dat wij dat als westerling doorhebben).
Daar waar ik er niet van opkijk om een geit of varken in mijn lokaal te hebben of waar een leraar mijn lokaal komt binnenstormen met een stok in de aanslag en een groep leerlingen, welke hem net drie meter voor zijn.
Daar waar kinderen geslagen worden, en ook dieren,
Daar waar men altijd loopt alsof men danst,
Daar waar vrouwelijke vormen betekenis krijgen,
hoewel ik ook niets te klagen heb ten aanzien van de mannelijke variant,
Daar waar men handelt naar wat men voelt,
Daar waar niets is wat het lijkt en achter ieder excuus toch een goed verhaal blijkt te zitten,
Daar waar 'op tijd' komen zeldzaam is, evenals je aan afspraken houden,
Daar waar kinderarbeid nog steeds heel normaal is;
daar waar HIV/AIDS geen ver van je bed show is;
daar waar kinderstterfte 'normaal' is,
daar waar huiselijk geweld heel 'normaal' is,
daar waar 'having fun' lijkt toe te behoren aan de man,
daar waar de vrouw zo ontzettend hard werkt en sterk is,
daar waar men altijd vriendelijk is,
daar waar mannen puppy ogen hebben,

daar waar onnodig mensen sterven.

En dit laatste raakt mij dan toch. Ik krijg samen met Tes een rondleiding in het ziekenhuis waar Nelleke werkt. Ik ben stil en geschrokken. De ogen van mensen, die weten dat ze 'waarschijnlijk' stervende zijn. Men vraagt niet waaraan, of hoe, of wat, noch wordt het hen verteld. Men bidt.
Enerzijds mijn gedachten waarom je een land niet verder zou willen zien ontwikkelen, omdat je denkt dat er dan een schat aan rijkdom verloren zou gaan. Anderzijds alles wat ja zegt tegen ontwikkeling bij het zien van de gezondheidszorg. Het zien van 'onnodig' lijden. Onnodig in 'onze' ogen. Anderzijds heb ik namelijk het geloof dat ieder lijden een reden heeft, groot of klein en onderdeel uitmaakt van een transformatieproces.
Ik zou er hier niet meer geweest zijn met mijn diabetes. Ik weet dat ik enorm veel geluk heb, dat ik zo gezegend ben.
Vertel wat je hebt meegemaakt in Nederland en dat valt volledig in het niet bij het verhaal van vrijwel iedere Ghanees. Daarom waag ik mij er ook maar niet aan.
Dat ik bij John, mijn baas, in huis zit, maakt het soms niet altijd gemakkelijk, vaak toch heel comfortabel, maar bovenal interessant. Hij heeft dus een jaar in NL gestudeerd, weet waar ik vandaan kom, al merk ik, dat ook hij in een jaar tijd niet 'echt' heeft kunnen ervaren waar ik vandaan kom in de grotere zin van het woord.
Oorzaken voor deze gevoelens: de toch nog altijd aanwezige drang om te presteren, de soort van douche en het toilet (hiephiephoi!), de eindeloze gesprekken over de Ghanese en westerse cultuur. Over daar waar hij is opgegroeid en vandaan komt. Waar broers en zussen sterven omdat er werkelijk niets te eten is. En waar hij over schrijft. Wat religie voor hem is, wat het voor mij is, hoe en welke rol het inneemt in de Ghanese cultuur. Ik geloof wanneer hij zegt dat religie hier zo'n enorme invloed heeft, omdat dat het enige is wat men heeft om zich aan vast te houden wanneer een situatie uitzichtloos is en men zich hulpeloos voelt. Wat nogal gebeurt. Wanneer je geen bloedglucose-meet-apparaatje hebt of een insulinepomp, keer je je tot God en bidt, een gebed voor healing. Hij vertelt mij dat in NL religie niet meer zo'n impact heeft omdat men zoveel 'onder controle' heeft. Ik vertel hem naar mijn idee de keerzijde. Dat men denkt 'controle' te hebben, maar dat in werkelijkheid niet heeft en dat dat ook ok is. Maar ik realiseer mij tegelijkertijd dat alleen ik kan zeggen dat dat 'ok' is, vanuit mijn perspectief. Hij zou zo graag ontwikkeling willen zien, omdat hij zijn broers en zussen (volk van Ghana) wil helpen en een betere toekomst wil geven. Ik vertel hem dat het in NL eigenlijk niet anders is, ook daar (be)keert men zich veelal tot religie/spiritualiteit wanneer men zich hulpeloos ziet en het niet meer 'onder controle' heeft. Een groeiend besef dat wij niet de 'controllers' zijn.

John vraagt Andy waarom hij God wil zien, hij antwoord; “To thank him”.

Vol vertrouwen en in liefde verblijf ik en kijk uit naar een ontmoeting hier in Ghana, zijn mail adres 'God also'.

Zonnestraal,

Jen.